BLOGPOST: HOE PLATFORMS OMGAAN MET KUNSTDIEFSTAL (en waarom ik dit onderzocht)

DIEPGAAND ONDERZOEK MET HULP VAN A.I. 

ROL A.I. TEN AANZIEN VAN KUNST EN KUNSTENAARS

Ik heb ook zeker vele chats gehad omtrent de eigen rol en de positie van ChatGPT ten aanzien van kunstdiefstal. Het systeem komt inmiddels met genuanceerde antwoorden voor zover ik op grond van mijn eigen huidige kennis kan beoordelen.

Wat opvalt is dat alles inmiddels ook te controleren is. Er wordt verwezen naar bronnen, die je natuurlijk ook kritisch de revue moet laten passeren, maar in vrijwel alle gevallen klopt het.
Het is alsof je medewerking krijgt van een verdachte. Het stemt hoopvol. Maar soms is een aanpassing gewoon nodig. Dus om ChatGTP zomaar een onderzoekje uit te laten spugen is hier niet aan de orde.

Met dat besef moet je onderstaand ook lezen: Ik heb de output hier en daar bijgewerkt en hier en daar ook wat overduidelijke onjuistheden gecorrigeerd.

OP WELKE PLATFORMS?

Als kunstenaar kun je je werk op zien duiken op plekken waar je ze nooit heb aangeboden. Ik noem hier een aantal willekeurige grote platforms. De zogenaamde VLOP's.

Very large Operating Platforms. waaronder Temu, AliExpress, Amazon, eBay, Wish, DHGate, 1688.com, Joom (een nog relatief jong en onbekend platform binnen de EU)  Alibaba als B2B platform, miniinthebox en zo zou ik voor ons kunstenaars deze platforms waar in ieder geval mijn werk op is aangeboden ook voor "jullie" op een rijtje kunnen zetten.

WELKE PRODUCTEN?

Sierkussens, tassen in de vorm van tote-bags, heuptasjes, t-shirts, telefoonhoesjes, tapijtjes in alle vormen en maten, badmatjes, mokken,  — allemaal bedrukt met onze afbeeldingen waar niemand van ons ooit iets over gevraagd is.

Dat roept vragen op. Niet alleen over rechtvaardigheid, maar ook over hoe we hier als samenleving en als sector mee omgaan. En omdat ik geloof dat je pas verder komt als je begrijpt hoe iets werkt, besloot ik me erin te verdiepen.

De afgelopen maanden heb ik onderzoek gedaan naar de klachtenprocedures van platforms als AliExpress en Temu. Hoe gaan zij om met meldingen van inbreuk op intellectueel eigendom? Hoe ondersteunen ze makers — of juist de verkopers? Hoe eerlijk zijn hun processen? En: wat kun je doen als jij het slachtoffer bent?

WAAROM IK DIT DEEL

Niet om met de vinger te wijzen. Niet om te bashen. Maar om helderheid te brengen in een mistig speelveld. Ik wil kunstenaars helpen om beter te begrijpen waar ze staan, en bedrijven uitnodigen om verantwoordelijkheid te nemen. Want uiteindelijk willen we allemaal op een eerlijke manier ons brood verdienen. Ook verzoek ik bijvoorbeeld aandeelhouders te reflecteren op een aantal morele en ethische zaken. Vaak worden we als kunstenaars anoniem gemaakt. Dan voelt men zich over het algemeen wat minder schuldig als je platform het goed doet in de stock-exchange. Ook hier weer begrip, maar wat als je zoon of dochter's kunstwerkje door een van de grote VLOP's te gelde wordt gemaakt. We moeten alles weer een beetje terugbrengen naar de menselijke maat. Is dat een zwakte? Empathisch denken? 

WAT IK ONDERZOCHT (EN VOND)

Mijn onderzoek richtte zich op vijf dingen:

Hoe platforms als AliExpress en Temu omgaan met klachten over kunstdiefstal of plagiaat
Hoe zij verkopers ondersteunen die beschuldigd worden van inbreuk
Welke procedures er zijn voor kunstenaars om inbreuken te melden
Of er contactgegevens en aanspreekpunten zijn in Nederland of Europa
En of er tegenstrijdigheden zijn tussen wat platforms publiekelijk beloven en wat er in de praktijk gebeurt
 
Wat blijkt?

Platforms hebben procedures, maar de bewijslast ligt meestal volledig bij de kunstenaar. Vaak worden aanvullende 'titbits' gevraagd: werk op de ezel, studiofoto’s, schetsstadia.
Verkopers krijgen soms juridische instructies hoe ze een klacht kunnen afweren, met uitleg hoe ze facturen of licenties kunnen aanleveren.
Bij herhaalde klachten wordt een verkopersaccount gesloten, maar dat gebeurt pas na meerdere waarschuwingen.
Kunstenaars worden zelden actief geïnformeerd of ondersteund door het platform, en moeten alles zelf ondernemen.
Contact met lokale vertegenwoordiging is moeilijk. Alibaba heeft een Nederlands kantoor in Amsterdam, Temu opereert via Dublin.
 
Wat betekent dit voor jou als maker?

Het laat zien dat:

Je proactief moet zijn in het beschermen van je werk
Je beter niet vertrouwt op Instagram als juridisch bewijs (EXIF-data gaat verloren)
Publicatie op platforms zoals Flickr met EXIF-data sterker bewijs oplevert
Dossiervorming cruciaal is: screenshots, originele bestanden, eerste publicatiedata
 
EN VOORAL DAT JE ER NIET ALLEEN VOOR STAAT

 
WAT IK HOOP

Ik geloof in een andere houding. In verzoening. In gesprek. In heldere afspraken. In systemen die eerlijker zijn voor makers — en voor verkopers die te goeder trouw handelen.Daarom werk ik aan een meldpunt, een gids, een open databank van kennis. Niet om te straffen, maar om samen verder te komen. Want als je weet waar de knelpunten zitten, kun je ze ook oplossen.

Wil je op de hoogte blijven? Volg me op Instagram, Facebook, of later via Bluesky (waar de algoritmes nog lineair zijn en je boodschap niet wordt weggefilterd).
Maar je kunt je ook abonneren op mijn nieuwsbrief.

En heb je zelf ervaring? Laat het me weten. Ik verzamel kennis — om het te delen.
Wat ik te bieden heb is een alternatieve weg om in gesprek te komen met de genoemde platforms.
Mijn aanpak is eigenlijk ook wel een beetje op de rand van kunst en recht. Ook binnen onze gemeenschappen moeten we creatieve oplossingen aandragen. Als dat lukt schept het ook enorme voldoening. We kunnen dit samen oplossen.

LET WEL, DIT IS NIET HET ONDERZOEK ZELF. DAT IS VEEL UITGEBREIDER EN DAARIN WORDT MAN EN PAARD GENOEMD. IK WIL ECHTER IN HET KADER VAN MIJN ONDERZOEK UITERAARD NIET ALLE STUKKEN OP TAFEL BRENGEN, MAAR PASSAGES EROVER ZULLEN IN KOMENDE BLOGPOSTS GAAN VOLGEN. DUS DIT IS SLECHTS HET TIPJE VAN DE SLUIER.

– Ed van der Hoek
edart.nl